Zapalamy światło gdy nas nie ma w domu cz.1

Dzisiaj opowiem wam o jednym ze sposób wykonania tzw. straszaka na złodziei poprzez automatyczne załączanie / wyłączanie w ściśle określonych godzinach i dniach wybranych lamp, gdy akurat nikogo nie ma w mieszkaniu.

Artykuł podzieliłem na dwie części. W pierwszej opiszę w jaki sposób planuję wykonać instalację i przetestuję ją na biurku. W drugiej natomiast zaprezentuję wdrożenie tego rozwiązania w mieszkaniu.

Tutaj chciałbym zastrzec, że choć układ nie jest nadmiernie skomplikowany to podstawowej wiedzy o elektryczności wymaga. Jeśli czujesz, że masz braki, zapraszam do serii artykułów „Podstawy elektryki” (lub innego miejsca w sieci, bylebyś wiedział(a) co to przewód fazowy a co neutralny).

Sposób na…

Głównym elementem całego rozwiązania jest programator (przekaźnik) czasowy TSGE2. Jest to jeden z wielu programatorów różnych producentów o identycznym wyglądzie (rozrzut cenowy 20-140 zł). Dlaczego zdecydowałem się akurat na ten model? Ponieważ nie mając wcześniej do czynienia z tymi urządzeniami, wybrałem najtańszy programator online (29 zł), do którego można było ściągnąć ze strony dokumentację. Po lekturze manuala wiedziałem, że to jest urządzenie którego szukam.

Główne cechy urządzenia (które nas interesują 🙂 ):

• Możliwość ustawienia 8 zestawów załączania / wyłączania
• Możliwość przejścia z automatycznego trybu sterowania (programator decyduje kiedy np. żarówka jest załączona) w tryb manualny (człowiek decyduje kiedy żarówka jest załączona).
• Bateryjne podtrzymanie czasu systemowego
• Załączanie / wyłączanie w określonych dniach tygodnia
• Wyświetlacz i kilka przycisków do obsługi urządzenia
• Montaż na szynie DIN (tej samej do której są przymocowane wyłączniki nadprądowe w domowej rozdzielnicy)

Rysujemy schemat

Nasz układ testowy będzie nieco uproszczoną wersją docelowego rozwiązania, doskonale jednak zobrazuje cel i sposób wykonania.

Poniższy schemat zawiera kilka elementów:

• Gniazdko elektryczne czyli źródło prądu
• Żarówkę
• Programator czasowy

Ok. Co my tu mamy?
Po pierwsze do zacisków 1 i 2 programatora (zgodnie z instrukcją) podłączamy zasilanie z gniazdka czyli przewody fazowy (L) i neutralny (N). Dodatkowo do zacisku nr 4 programatora doprowadzamy przewód fazowy.
Po drugie przewód fazowy żarówki podpinamy do zacisku nr 3 programatora, a przewód neutralny żarówki poprzez węzeł (niebieska kropa 🙂 ) bezpośrednio do przewodu neutralnego gniazdka.

ACHTUNG! Numery zacisków i funkcjonalność mogą się różnić w różnych typach programatorów.

Zasada działania

Programator czasowy posiada tzw. dwa styki pomocnicze:

• NO – normalnie otwarty (zamyka obwód elektryczny, gdy programator jest załączony)
• NZ – normalnie zamknięty (zamyka obwód elektryczny, gdy programator jest wyłączony)

Styk NO

Styk NZ

W tym przypadku do zacisku 4 podłączamy przewód fazowy (w innych rozwiązaniach możemy podpiąć neutralny). Jeżeli programator będzie wyłączony (dioda ON znajdująca się na nim będzie zgaszona), zaciski 4 i 3 będą wewnętrznie połączone i do żarówki popłynie prąd (żarówka zaświeci się). W przeciwnym wypadku tj. gdy programator się załączy, napięcie podane do zacisku 4 pojawi się na zacisku 5 i żarówka nie będzie świecić (w tym układzie nic nie jest podpięte do 5).

Zapytasz pewnie po co podpinać żarówkę w taki sposób, żeby działała, gdy programator jest wyłączony, zamiast na odwrót? W przypadku awarii np. układu zasilania programatora, styki 4 i 3 będą ze sobą połączone, czyli będzie możliwość załączenia lamp (żarówek) bez konieczności elektrycznego przepinania układu. W innym przypadku, musielibyśmy siedzieć po ciemku do czasu usunięcia usterki.

Podpinamy kabelki

Jedyne co pozostało to sklecić narysowany układ w rzeczywistości. Oto i on!

Mamy (mniej więcej) to samo co na schemacie:

• Kabel z wtyczką do gniazdka elektrycznego
• Żarówka
• Programator czasowy
• Dwie złączki elektryczne (piszę o nich tutaj) – na schemacie były to po prostu dwie kropki (węzły)

Kilka słów o złączach znajdujących się na programatorze:

O ile obrazek po lewej (górna część programatora) nie wymaga dłuższego komentarza, narysowany jest symbol źródła napięcia przemiennego (czyli wpinamy przewody L i N), o tyle o obrazku po prawej (dolna część programatora) możemy powiedzieć dwa słowa więcej.
Nadrukowany na obudowę schemat połączenia pomiędzy zaciskami 4 i 3 symbolizuje nam styk normalnie zamknięty, a połączenie 4 i 5 styk normalnie otwarty. Jeśli programator jest wyłączony to zaciski 4 i 3 są połączone.

Zanim podłączymy układ do prądu, należy sprawdzić czy przewód brązowy faktycznie jest fazowym. Odpinamy w tym celu ze złączek wszystkie przewody oprócz tych, które są połączone z wtyczką i wkładamy wtyczkę do gniazdka.

Pamiętaj! Najpierw wkładamy przewód do złączki, później podpinamy do prądu, nigdy na odwrót!

Próbnik napięcia (piszę o nim tutaj) wskazuje, że brązowy przewód jest przewodem fazowym więc możemy zacząć zabawę. Wyłączamy wtyczkę z gniazdka, podpinamy wszystkie „żyły” do złączek i podpinamy z powrotem wtyczkę.

Po włączeniu napięcia żarówka od razu się zaświeciła. Dioda sygnalizująca „załączenie” przekaźnika programatora jest wyłączona (znajduje się obok wyświetlacza – czerwona kropka) zatem póki co układ działa prawidłowo.

Testujemy

Kontynuując, w obecnej chwili jesteśmy w trybie manualnym co jest symbolizowane malutkim napisem „OFF” znajdującym się w dolnej części wyświetlacza.

Klikając przycisk MANUAL wybieramy pomiędzy stałym wyłączeniem, trybem automatycznym a stałym załączeniem.
A propo przycisków nie zamierzam opisywać ich funkcjonalności, jest to przedstawione dość zgrabnie w instrukcji (mimo wszystko jeśli będzie problem pisz).
Przejdę teraz do trybu stałego załączenia…

BAM! Dioda programatora się zaświeciła, a żarówka zgasła. Wszystko prawidłowo. Pozostał tryb AUTO.

Tryb automatycznego wyłączenia / załączenia przetestuję w taki sposób, że ustawię na konkretną godzinę załączenie programatora (wyłączenie żarówki), a minutę później wyłączenie programatora (powtórne załączenie żarówki).
Postanowiłem nagrać film (mój debiut!). Proszę wybacz kiepską jakość. Słabe światło, nieodpowiedni sprzęt i kiepski operator (ja) zrobiły swoje. Ale efekt jest ciekawy, tym bardziej, że na scenie pojawia się aktor 🙂 .

Jak widać na filmie wszystko gra i buczy. Zobaczymy jak to wyjdzie w rzeczywistym rozwiązaniu.

Jeszcze jeden test. Robimy awarię! Rozpinamy zasilanie ze styku programatora (zacisk nr 1) i sprawdzamy czy żarówka będzie świecić (sprawdzamy czy styk normalnie zamknięty spełni swoją funkcję).

Drut wypięty, a żarówka świeci. Elegancko!

Inna funkcjonalność

Programator można oczywiście wykorzystać do innych niecnych celów. Załączanie wentylatorów, grzejników elektrycznych i innych elementów które trzeba cyklicznie załączać i wyłączać. Nie będę tutaj tego omawiał bo jest to w zasadzie ograniczone tylko funkcjonalnością programatora i wyobraźnią instalatora.

Tylko UWAGA! Programator ten obsłuży urządzenia o maksymalnej mocy 3500W. Miej to na uwadze, zanim podłączysz grzejnik elektryczny.

Podsumowanie

Poszło naprawdę gładko (zbyt gładko?), ale działa i to jest najważniejsze. Cóż więcej dodać?

Posiadasz inne rozwiązanie, które robi to samo i chcesz się z nim podzielić? Zapraszam do komentowania.
W ramach podsumowania napiszę, że założyłem tzw. Newslettera, w którym będę informował o nowych artykułach wraz z krótkim streszczeniem (żadnych reklam. Nigdy!). Zapraszam do zapisywania się.

PS. Nie, nie jest to artykuł sponsorowany.