Planujemy elektrykę cz.2 – garaż, kotłownia

Kontynuujemy dziś, rozpoczętą w poprzednim artykule (tutaj), podróż po naszym wirtualnym domu.

Jeszcze w ramach uzupełnienia odnośnie urządzeń dotyczących całego domu, to mamy…

Rolety zewnętrzne

Zwykle są instalowane dość wcześnie jeszcze przed wykonaniem instalacji elektrycznej. Warto ustalić więc jak chcemy nimi sterować:

• Przy użyciu pilota
• Za pomocą przycisku znajdującego się przy rolecie lub nieopodal
• Z poziomu aplikacji zewnętrznego systemu inteligentnego domu, z systemu alarmowego itp.

Na pierwszy ogień ustalamy czy w ogóle chcemy coś więcej niż sterowanie za pomocą pilota. Instalator rolet może zamontować urządzenia, które będą sterowane tylko i wyłącznie drogą radiową. Wtedy jakiekolwiek dodatkowe rozważania o sterowaniu z innych systemów czy chociażby przycisków przy oknie, nie ma sensu bo i tak takiej możliwości nie będzie.

Jak szybko rozpoznać wersję zamontowanej rolety?

• W wersji radiowej (tylko na pilot) z rolety wyprowadzony jest przewód 3-żyłowy (faza, neutralny, ochronny).
• W wersji radiowej z możliwością sterowania za pomocą przycisków i/lub innych systemów z rolety wyprowadzony jest przewód 5-żyłowy (faza, neutralny, ochronny, rozkaz->podnieś, rozkaz->opuść)

Jeżeli chcesz mieć sterowanie za pomocą przycisków, zaplanuj ich zainstalowanie najlepiej w pobliżu każdego okna w standardowej odległości 15-25cm od ościeżnicy.

Wersja z samym pilotem w sumie też nie jest najgorsza. Odpada montaż przycisków, poprawia się estetyka, piloty roletowe posiadają wiele funkcji: sterowanie każdą roletą z osobna, sterowanie grupowe, czasowe, od wschodu, zachodu słońca. Wiadomo, pilot może zaginąć w akcji no i trzeba sobie poklikać żeby wybrać odpowiednią roletę, zamiast po prostu podejść do okna i nacisnąć przycisk i to chyba są największe problemy tego rozwiązania. Kwestia decyzji.

Przejdźmy się teraz do garażu. 🙂

2. Garaż

W poprzednim artykule ustaliliśmy, że w garażu być może będą znajdować się rozdzielnica i odkurzacz centralny. Także ten temat jest omówiony i nie będziemy do niego wracać.

2.1. Gniazda

Dobrze mieć kilka podwójnych gniazd rozmieszczonych na całym obwodzie garażu, a przynajmniej na lewej i prawej ścianie patrząc od bramy. Zanim ustalisz ich lokalizację wyobraź sobie, gdzie potencjalnie będzie znajdował się ew:

• regał lub ścianka z narzędziami
• magazyn na opony, kosiarkę, inne
• wieszaki na sprzęt różnej maści (chociaż one zwykle znajdują się powyżej linii gniazd).

Co ci z gniazda jeżeli będzie on zakryty?
W każdym razie, w związku z tym, ze w garażu bywa ciasno i na posadzce mogą okresowo znajdować się różne szpargały, gniazda montujemy na tej samej wysokości co wyłączniki światła (100-120cm). Jest jedno zastrzeżenie, urządzenia elektryczne dla młodocianych, jakieś samochodziki, deskorolki elektryczne mogą nie mieć zbyt długich przewodów zasilających i być może warto zastanowić się nad jednym zestawem gniazd zainstalowanym na wysokości 25-40 cm.

Jeżeli planujesz mały stół warsztatowy w garażu, dobrze by było umieścić w jego obrębie przynajmniej dwa zestawy po dwa gniazda każdy (albo 3, lepiej po 3 gniazda 🙂 ).

Kolejną sprawą jest instalacja gniazda trójfazowego (siła). Czy planujesz podłączać urządzenia większych mocy? Jeśli nie widzisz takiej opcji, to wiedz, że za 5 lat może się to zmienić. Zainstaluj gniazdo trójfazowe (są różne typy gniazd, ale najmniejsze o prądzie znamionowym 16A wystarczy) najlepiej w pobliżu bramy garażowej, na tej samej wysokości co pozostałe gniazda.

2.2. Brama wjazdowa

Zasilanie bramy wjazdowej jest w zasadzie nieodzownym punktem w rozkładzie garażowej elektryki. Do silnika znajdującego się – najprawdopodobniej – w centralnej części garażu na suficie doprowadzamy zasilanie (montujemy gniazdo na suficie) i już. Pytanie brzmi, czym chcemy bramą sterować?
Jest kilka opcji:

1. Sterowanie pilotem dostarczonym wraz z bramą garażową (standard).
2. Sterowanie z przycisku znajdującego się w newralgicznym punkcie pomieszczenia np. przy wejściu do garażu. Niby przymusu nie ma, ale jak postawisz jedynie na bezprzewodowe rozwiązania, to prędzej czy później trafi Cię szlag, gdy pilota / komórki nie będziesz miał pod ręką, a będziesz chciał otworzyć bramę. Dlatego taki przycisk brałbym „w ciemno” w każdym przypadku.
3. Sterowanie pilotem systemu alarmowego lub innego systemu domowej automatyki. Po co mieć 3-4 piloty np. do bramy garażowej, bramy wjazdowej, systemu alarmowego, markizy itp. jak można mieć to wszystko zintegrowane. Warto przemyśleć tę opcję.
4. Sterowanie z interfejsu domowej automatyki / smartfona.

W przypadku punktów 3 i 4 trzeba doprowadzić dodatkowy kabel, prawdopodobnie skrętkę UTP5 od wybranego systemu sterowania, do silnika bramy.

2.3. Oświetlenie wewnętrzne

Oświetlenie w garażu stanowi kolejny istotny punkt. Po pierwsze: Ile opraw oświetleniowych? W małym garażu tj. przeznaczonym dla jednego pojazdu dwie oprawy oświetleniowe to minimum jakie trzeba przyjąć. Najczęściej stosuje się świetlówki liniowe T5 lub T8 (klasyczne lub ich LEDowe odpowiedniki) albo panele LED. Grunt, żeby oświetlenie nie było punktowe. Łatwo wtedy przysłonić źródło światła i zamiast doświetlenia, widzimy mrok.
Jedynym miejscem, gdzie punktowe oświetlenie wchodzi w grę jest stół warsztatowy, jeśli takowy w garażu będzie istniał. Nie ma tutaj jednak, aż takiej potrzeby bo do stołu zawsze można dokupić lampkę warsztatową mocowaną do stołu czy na ścianie i gotowe.

Gdy garaż jest większy gabarytowo, trzeba rozważyć zainstalowanie większej liczby źródeł światła min. 3. Przykładowo jedno liniowe źródło światła może być położone centralnie, blisko ściany przeciwległej do bramy wjazdowej i do tego dwie-trzy-cztery świetlówki położone w jednej linii mniej więcej w połowie długości od bramy, do ściany garażu.
Pamiętaj także o tym, żeby źródła światła nie zostały przesłonięte przez schowaną przy suficie bramę. Niby oczywista oczywistość, a jednak takie rzeczy się zdarzają.

Pozostała nam kwestia sterowania.
Rozważ miejsca z których możesz dostać się do garażu:

• Od strony mieszkalnej
• Od strony bramy garażowej
• Z kotłowni do której być może da się wejść np. od strony ogrodu

Jeżeli nie planujesz załączać oświetlenia za pośrednictwem czujnika ruchu, to w każdej z ww. lokalizacji powinien znaleźć się łącznik schodowy / krzyżowy umożliwiający wyłączenie lub załączenie opraw. Jeśli jednak sterowanie za pośrednictwem czujnikiem ruchu jest dla Ciebie atrakcyjnym konceptem (polecam), to z części wyłączników można zrezygnować. Kwestia decyzji.

2.3.1. Wykrywanie ruchu w garażu

Podczas codziennego użytkowania, nie będziesz potrzebował doświetlenia jak podczas meczu piłkarskiego. Chcesz na spokojnie wjechać do garażu i przejść parę kroków do części mieszkalnej. Czujnik ruchu mógłby zatem sterować tylko jedną oprawą, a pozostałe w razie konieczności załączane by były manualnie. To rozsądne rozwiązanie.
Można też przygotować nieco bardziej złożony układ uwzględniający trzy tryby (sterowanie przez czujnik ruchu / oprawa załączona na stałe / oprawa wyłączona na stałe), który opisałem we wpisie Garażowe (r)ewolucje.

Jeszcze pozostaje koncepcja lokalizacji samego czujnika ruchu.
Zależy od umiejscowienia drzwi wejściowych od części mieszkalnej, ale na ogół montuje się go w okolicach narożnika ściany przeciwległej do bramy. Czujnik ruchu może też być dookólny zainstalowany w centralnej części garażu. Pytanie na które musisz sobie odpowiedzieć, to czy zainstalowanie dookólnego czujnika będzie miało jakąś przewagę nad ścienną wersją.

Jeżeli Twój system alarmowy będzie wyposażony w czujnik ruchu w garażu, to można go wykorzystać, przesyłając informację od centralki alarmowej do przekaźnika sterującego wybraną oprawą.

2.4. Oświetlenie zewnętrzne

Nad garażem pewnie będzie znajdował się doświetlacz / reflektor. Pytanie brzmi: jak chcesz, żeby był sterowany? Może to być w pełni autonomiczna oprawa, która załącza się gdy poziom natężenia światła naturalnego spadnie poniżej pewnej wartości i zostanie wykryty ruch. Innymi słowy: zakupisz oprawę ze zintegrowanym czujnikiem ruchu.

Możesz też sterować oświetleniem z wyłącznika znajdującego się w garażu przy bramie. Tam jest najbardziej intuicyjne miejsce.

Można również te dwie funkcjonalności połączyć, podobnie jak ma to miejsce w przypadku oświetlenia wewnątrznego. Jak jest potrzeba to zaświecić na stałe, a jak nie to niech działa na czujnik ruchu lub niech jest wyłączone. Podrzucę jeszcze jeden link do artykuł, gdzie opisywałem różne przypadki sterowania oświetleniem zewnętrznym.

2.5. Wentylator wyciągowy

Niektórzy decydują się na zainstalowanie małego wentylatora wyciągowego połączonego z kominem, aby wymusić obieg powietrza. Jego załączanie już na 100% powinno być zautomatyzowane, bo absolutnie nikt nie będzie o nim pamiętał, a jeżeli już sobie przypomni to będzie pracował non stop przez tydzień dopóki nie znajdzie się drugi co go wyłączy.

Jego załączanie można zintegrować z impulsem od czujnika ruchu (niektóre modele wentylatorów mają wbudowane timery, które załączają wentylator na xx minut od podania impulsu), albo podpiąć do niego mały timer dobowy, który będzie kilka razy na dobę załączał i wyłączał się.

W kursach Domowej Elektryki pokazuję na przykładach rzeczywistego domku:

• Jak podzielić instalację na obwody,
• Jak dobrać zabezpieczenia w rozdzielnicy i z czym to się wiążę
• Jak podłączyć każdy typ łącznika i przycisku wraz ze schematami
• Jak wykonać rozdzielnicę od A do Z

3. Kotłownia

3.1. Gniazda

Tutaj kluczowe jest umiejscowienie i doprowadzenie zasilania do urządzeń, które przyporządkowaliśmy w pierwszym punkcie: piec CO, pompa ciepła, odkurzacz, rekuperator, do tego może jeszcze zbiornik wyrównawczy. Jako uzupełnienie dodam, że zasada jest taka, aby dodać przynajmniej jedno gniazdo do wyliczonego przez Ciebie zapotrzebowania. Może dojdzie jakiś zawór, lampa doświetlająca mroczne zakamarki, dodatkowy sterownik np. zraszaczy itp.

Często w kotłowni instalowany jest również zlew, którego lokalizację należy wziąć pod uwagę przy projektowaniu rozmieszczenia urządzeń.

Jeśli pozostało Ci trochę miejsca, być może będziesz chciał to wykorzystać na stół warsztatowy, albo regały na narzędzia. Kwestię stołu warsztatowego omówiłem przy okazji garażu. Do regałów raczej nie trzeba zasilania, ale nigdy nie zaszkodzi dodatkowa para gniazd.

W kotłowni możesz też umieścić dodatkowe gniazdo trójfazowe. Jedno będziesz miał wtedy od strony garażu, drugie w razie zainstalowania jakiejś krajzegi czy innego ustrojstwa od strony ogrodu. Przemyśl sprawę, ale przynajmniej jedno gniazdo 3f na dom zainstaluj.

3.2. Oświetlenie

W kotłowni zwykle cudów nie ma. Jedna oprawa w centralnej części sufitu jest wystarczająca. Możesz się zastanowić nad dodatkowym doświetleniem stołu warsztatowego.

Jeżeli z kotłowni będziesz mógł wydostać się na ogród, to:

• Tak samo jak w kwestii garażu, na nad drzwiami może znajdować się dodatkowa oprawa, sterowana na ruch i/lub z wyłącznika znajdującego się oczywiście przy wyjściu na zewnątrz, do wyboru do koloru.
• Warto zrobić dwa punkty sterowania oświetleniem w kotłowni: przy wyjściu na ogród i przy wejściu do garażu.

3.3. Elektrozawór

Drobną automatykę jaką możemy tutaj wprowadzić to zainstalowanie elektrozaworu na głównym dopływie wody. Żeby była możliwość sterowania zaworem z zewnętrznego systemu np. alarmowego, po wykryciu wycieku wody lub zdalnie poprzez system inteligentnego domu potrzebne jest doprowadzenie osobnego przewodu co najmniej 3-żyłowego z rozdzielnicy do lokalizacji gdzie będzie zainstalowany elektrozawór (pewnie przy głównym zaworze wody).

Nie rozpisuję się więcej, podaję ten temat trochę jako ciekawostkę, ale jak najbardziej możliwą do zrealizowania, którą również trzeba zaplanować odpowiednio wcześniej.

Cdn…

Hej, po tym wpisie część techniczną i gospodarczą mamy za sobą. W następnym artykule wchodzimy do części mieszkalnej. 🙂

Zostaw swoje uwagi, propozycje w komentarzu. Co byś jeszcze dołożył w opisywanych pomieszczeniach?